Jakie choroby oczu są najczęstsze u seniorów?

Wraz z wiekiem organizm człowieka ulega naturalnym procesom starzenia, które wpływają także na narząd wzroku. Seniorzy są szczególnie narażeni na rozwój różnych chorób oczu, które mogą prowadzić do stopniowego pogorszenia widzenia, a w skrajnych przypadkach nawet do ślepoty. Regularne badania okulistyczne pozwalają na wczesne wykrycie i leczenie schorzeń, co znacznie poprawia jakość życia pacjentów. W niniejszym artykule przedstawiamy najczęstsze choroby oczu występujące u osób starszych, ich objawy, przyczyny oraz metody diagnostyki i leczenia.

Dlaczego wzrok pogarsza się wraz z wiekiem?

Proces starzenia wpływa na wszystkie struktury oka, prowadząc do zmniejszenia elastyczności soczewki, osłabienia zdolności akomodacyjnych oraz zmian w siatkówce i naczyniach krwionośnych. Zmniejszona produkcja łez może powodować zespół suchego oka, a osłabienie nerwu wzrokowego i zaburzenia mikrokrążenia zwiększają ryzyko jaskry oraz zwyrodnienia plamki żółtej (AMD). Czynniki genetyczne, palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz ekspozycja na promieniowanie UV dodatkowo przyspieszają procesy degeneracyjne w narządzie wzroku.

Najczęstsze choroby oczu u seniorów

Zaćma (katarakta)

Zaćma to jedna z najczęstszych chorób oczu u osób starszych, polegająca na stopniowym zmętnieniu soczewki. Objawia się pogorszeniem ostrości widzenia, zamgleniem obrazu, zwiększoną wrażliwością na światło oraz trudnościami w widzeniu w nocy. Czynniki ryzyka obejmują wiek, cukrzycę, palenie tytoniu i długotrwałą ekspozycję na promieniowanie UV. Jedynym skutecznym sposobem leczenia jest chirurgiczne usunięcie zmętniałej soczewki i wszczepienie sztucznej soczewki, co w większości przypadków przywraca pełną ostrość widzenia.

Jaskra

Jaskra to przewlekła choroba neurodegeneracyjna, prowadząca do stopniowego uszkodzenia nerwu wzrokowego, często na skutek podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego. Schorzenie rozwija się powoli i przez długi czas może pozostawać bezobjawowe, dlatego jest szczególnie groźne. Nieleczona jaskra prowadzi do postępujących ubytków w polu widzenia, a w zaawansowanym stadium może skutkować nieodwracalną ślepotą. Diagnostyka obejmuje pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, badanie pola widzenia oraz ocenę tarczy nerwu wzrokowego metodą OCT. Leczenie obejmuje stosowanie kropli obniżających ciśnienie wewnątrzgałkowe, zabiegi laserowe oraz operacje chirurgiczne.

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)

AMD to degeneracyjna choroba siatkówki, prowadząca do uszkodzenia plamki żółtej, odpowiedzialnej za ostre widzenie centralne. Choroba dzieli się na postać suchą (stopniowy zanik komórek siatkówki) oraz wysiękową (tworzenie się nieprawidłowych naczyń krwionośnych pod siatkówką). Objawy obejmują zniekształcenie obrazu, trudności w czytaniu i rozpoznawaniu twarzy oraz ciemne plamy w polu widzenia. Leczenie suchej postaci AMD polega na stosowaniu suplementacji (luteina, zeaksantyna, cynk), natomiast w przypadku AMD wysiękowego stosuje się iniekcje anty-VEGF, które hamują rozwój patologicznych naczyń.

Retinopatia cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa to powikłanie długotrwałej cukrzycy, prowadzące do uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki. Początkowo może przebiegać bezobjawowo, jednak w późniejszym stadium powoduje krwotoki do siatkówki, obrzęk plamki oraz zaburzenia ostrości widzenia. Diagnostyka opiera się na badaniu dna oka, angiografii fluoresceinowej oraz optycznej koherentnej tomografii (OCT). Leczenie obejmuje kontrolę poziomu cukru we krwi, laseroterapię siatkówki oraz iniekcje anty-VEGF w przypadku obrzęku plamki.

Zespół suchego oka

Z wiekiem zmniejsza się produkcja łez, co prowadzi do suchości, pieczenia, uczucia piasku pod powiekami oraz światłowstrętu. Schorzenie to może być wynikiem zmian hormonalnych, przyjmowania leków lub przewlekłego zapalenia gruczołów Meiboma. W leczeniu stosuje się krople nawilżające (tzw. sztuczne łzy), preparaty na bazie kwasu hialuronowego, a w cięższych przypadkach specjalistyczne zabiegi, takie jak zamknięcie punktów łzowych.

Jak dbać o wzrok w podeszłym wieku?

Profilaktyka odgrywa kluczową rolę w zachowaniu dobrego wzroku u seniorów. Regularne badania okulistyczne powinny być przeprowadzane co najmniej raz w roku, a w przypadku osób z grupy ryzyka nawet częściej. Dieta bogata w antyoksydanty, kwasy omega-3 oraz witaminy A, C i E wspiera zdrowie siatkówki i spowalnia procesy degeneracyjne. Unikanie palenia tytoniu, ochrona oczu przed promieniowaniem UV oraz ograniczenie czasu spędzanego przed ekranami pomagają w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku.

Seniorzy są szczególnie narażeni na rozwój chorób oczu, które mogą prowadzić do poważnych zaburzeń widzenia. Zaćma, jaskra, AMD, retinopatia cukrzycowa i zespół suchego oka to najczęstsze problemy okulistyczne u osób starszych. Wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie mogą zapobiec utracie wzroku i poprawić jakość życia pacjentów. Regularne wizyty u okulisty, zdrowy styl życia oraz odpowiednia suplementacja to kluczowe elementy profilaktyki chorób oczu u seniorów.